بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ
در مقام تهذیب نفس و تحصیل اخلاق ، همیشه یک جنگ و ستیز عجیب بین دو کانون عقل و دل درگیر است ، تهذیب نفس و تربیت براى هماهنگ ساختن این دو کانون است . مستلزم ضبط و کنترل خواهشهاى دل است ، اساسا هم نظم و انضباط، از کانون عقل ناشى مى شود و آشفتگى و خودسرى ، از کانون دل .
پیغمبر اکرم (ص ) در حدیث معروفى با بیان لطیفى این جنگ و ستیز را بیان کرد، اصحاب و یاران او از جهادى برمى گشتند، رو کرد به آنها و فرمود:
مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقى علیهم الجهاد الاکبر
مرحبا به مردمى که از مبارزه کوچک برگشته اند و جهاد بزرگ هنوز به عهده آنها باقى است .
گفتند: یا رسول اللّه ! جهاد بزرگ چیست ؟
فرمود: جهاد با نفس و خواهشهاى دل
مولوى در این باره مى گوید:
اى شهان کشتیم ما خصم درون
ماند خصمى ز ان بتر در اندرون
کشتن این ، کار عقل و هوش نیست
شیر باطن ، سخره خرگوش نیست
قدر جعنا من جهاد الاصغریم
بابتى اندر جهاد اکبریم
سهل دان شیرى که صفها بشکند
شیر آن باشد که خود را بشکند
|
|
